Νομοθεσία για την Ιατρικώς Υποβοηθούμενη Αναπαραγωγή στην Ελλάδα
Η ελληνική νομοθεσία για την Ιατρικώς Υποβοηθούμενη Αναπαραγωγή συγκαταλέγεται στις πιο ολοκληρωμένες και ευέλικτες στην Ευρώπη, ρυθμίζοντας με σαφήνεια κάθε πτυχή των διαδικασιών υποβοηθούμενης αναπαραγωγής. Το θεσμικό πλαίσιο διαμορφώνεται από τον Νόμο 3089/2002, τον Νόμο 3305/2005, καθώς και μεταγενέστερες τροποποιήσεις, οι οποίες προσαρμόζουν τη νομοθεσία στις σύγχρονες εξελίξεις της επιστήμης και της κοινωνίας.
Νομοθεσία για την Ιατρικώς Υποβοηθούμενη Αναπαραγωγή στην Ελλάδα
Η ελληνική νομοθεσία για την Ιατρικώς Υποβοηθούμενη Αναπαραγωγή συγκαταλέγεται στις πιο ολοκληρωμένες και ευέλικτες στην Ευρώπη, ρυθμίζοντας με σαφήνεια κάθε πτυχή των διαδικασιών υποβοηθούμενης αναπαραγωγής. Το θεσμικό πλαίσιο διαμορφώνεται από τον Νόμο 3089/2002, τον Νόμο 3305/2005, καθώς και μεταγενέστερες τροποποιήσεις, οι οποίες προσαρμόζουν τη νομοθεσία στις σύγχρονες εξελίξεις της επιστήμης και της κοινωνίας.


Επιτρεπόμενες Μέθοδοι Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής
Μεταξύ των επιτρεπόμενων μεθόδων περιλαμβάνονται η εξωσωματική γονιμοποίηση (IVF), η ενδομήτρια σπερματέγχυση (IUI), καθώς και οι χειρουργικές τεχνικές ανάκτησης σπέρματος (PESA, TESE, MESA). Επίσης, επιτρέπονται η ενδοκυτταροπλασματική έγχυση σπέρματος (ICSI), οι κύκλοι δωρεάς σπέρματος ή ωαρίων, η μεταφορά ενός επιλεγμένου αριθμού εμβρύων και ο προεμφυτευτικός γενετικός έλεγχος (PGT). Επιπλέον, καλύπτεται και η παρένθετη μητρότητα, εξασφαλίζοντας την ολοκληρωμένη προσέγγιση της ιατρικώς υποβοηθούμενης αναπαραγωγής.
Βασικές Προβλέψεις του Νόμου 3305/2005
Ο Νόμος 3305/2005 αποτελεί τον βασικό νομοθετικό άξονα που καθορίζει τις προϋποθέσεις και τους όρους για τις τεχνικές υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, διασφαλίζοντας ότι η εφαρμογή τους γίνεται με γνώμονα το συμφέρον του παιδιού που πρόκειται να γεννηθεί. Ο νόμος προβλέπει:
- Την πρόσβαση στις θεραπείες υποβοηθούμενης αναπαραγωγής σε γυναίκες έως 54 ετών.
- Τη δυνατότητα εφαρμογής των μεθόδων αυτών τόσο σε έγγαμα όσο και σε άγαμα ζευγάρια, καθώς και σε άγαμες γυναίκες.
- Τη νομική ρύθμιση της δωρεάς γενετικού υλικού (ωάρια και σπέρμα), η οποία πραγματοποιείται ανώνυμα και επώνυμα.
- Τη δυνατότητα παρένθετης μητρότητας, υπό συγκεκριμένες νομικές προϋποθέσεις και με τη συναίνεση των εμπλεκομένων μερών.



Εξωσωματική Γονιμοποίηση: Όρια Ηλικίας & Νομικές Προϋποθέσεις
Η εξωσωματική γονιμοποίηση επιτρέπεται σε περιπτώσεις όπου ένα άτομο ή ένα ζευγάρι δεν μπορεί να αποκτήσει παιδί με φυσικό τρόπο.
Σύμφωνα με την ελληνική νομοθεσία, η διαδικασία μπορεί να πραγματοποιηθεί μέχρι την ηλικία των 54 ετών. Για γυναίκες ηλικίας 50 έως 54 ετών, απαιτείται ειδική άδεια από την Εθνική Αρχή Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής.
Νομικές Προϋποθέσεις & Συναίνεση
Για να προχωρήσει η διαδικασία, είναι απαραίτητη η γραπτή συναίνεση του ζευγαριού. Σε περιπτώσεις συμβιούντων ή άγαμων μόνων γυναικών, απαιτείται επιπλέον συμβολαιογραφική πράξη που να επιβεβαιώνει τη συναίνεση στη διαδικασία.
Ποιο είναι το ανώτατο όριο ηλικίας για τις γυναίκες;
Με τον Νόμο 4958/2022, το ανώτατο όριο ηλικίας αυξήθηκε στα 54 έτη.
Μπορούν άγαμες ή ελεύθερες γυναίκες να υποβληθούν σε τεχνικές υποβοηθούμενης αναπαραγωγής;
Ναι, η ελληνική νομοθεσία επιτρέπει την πρόσβαση σε άγαμες ή ελεύθερες γυναίκες, εφόσον υπάρχει συμβολαιογραφική πράξη που κατοχυρώνει τη συγκατάθεσή τους.
Επιτρέπεται η επιλογή φύλου;
Όχι, η επιλογή φύλου απαγορεύεται, εκτός αν υπάρχει κίνδυνος μετάδοσης κληρονομικών ασθενειών που σχετίζονται με το φύλο.
Ποια είναι τα όρια ηλικίας για δότες σπέρματος και ωαρίων;
- Δότες σπέρματος: έως 40 ετών
- Δότριες ωαρίων: έως 35 ετών
Είναι ανώνυμοι οι δότες;
Μέχρι το 2022, η δωρεά ήταν αυστηρά ανώνυμη. Με τον νέο νόμο, επιτρέπονται πλέον:
- Ανώνυμοι δότες
- Επώνυμοι δότες
Επιτρέπεται η μεταθανάτια γονιμοποίηση;
Ναι, επιτρέπεται υπό δύο προϋποθέσεις:
- Ο/η αποθανών/ούσα να είχε ασθένεια που επηρέαζε τη γονιμότητα ή απειλούσε τη ζωή του/της.
- Να είχε δώσει συμβολαιογραφική συγκατάθεση πριν τον θάνατό του/της.
Τι ισχύει για την κρυοσυντήρηση γενετικού υλικού;
- Η διάρκεια κρυοσυντήρησης είναι 5 έτη, με δυνατότητα παράτασης με γραπτή συγκατάθεση στην Τράπεζα Κρυοσυντήρησης.
Εάν δεν υπάρχει η συγκατάθεση, καθώς και σε περίπτωση διαφωνίας σχετικά με τη χρήση τους, διαζύγιο, ακύρωση του γάμου, χωρισμός, λύση ή καταγγελία του συμφώνου συμβίωσης, τα ζυγωτά και τα γονιμοποιημένα ωάρια διατηρούνται ή χρησιμοποιούνται για ερευνητικούς ή θεραπευτικούς σκοπούς ή καταστρέφονται, μετά από απόφαση της αρχής, κατόπιν αιτήματος της τράπεζας κρυοσυντήρησης.
Πότε επιτρέπεται ο προεμφυτευτικός γενετικός έλεγχος (PGT);
Ο προεμφυτευτικός γενετικός έλεγχος (PGT) επιτρέπεται μετά από συγκατάθεση και άδεια της Εθνικής Αρχής Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής, προκειμένου να αποφευχθεί η μεταβίβαση γενετικών ασθενειών ή διαταραχών στο παιδί, όπως και για την ανίχνευση αιτίων υπογονιμότητας, αποτυχιών εξωσωματικής ή επαναλαμβανόμενων αποβολών.
Ενημερωθείτε επίσης για
Όλα όσα πρέπει να γνωρίζεις
Ανακαλύψτε τα βήματα της εξωσωματικής γονιμοποίησης, και προχωρήσετε με σιγουριά στην εκπλήρωση του ονείρου σας.
Δικαιολογητικά ΕΟΠΥΥ
Ενημερωθείτε για τις καλύψεις του ΕΟΠΥΥ στις θεραπείες υποβοηθούμενης αναπαραγωγής και πώς μπορείτε να επωφεληθείτε.
Ελληνική Νομοθεσία
Ενημερωθείτε για την ελληνική νομοθεσία και το νομικό πλαίσιο της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, για να κατανοήσετε τις διαδικασίες και απαιτήσεις.
Διεθνείς ασθενείς
Ενημερωθείτε για το Τμήμα Διεθνών Ασθενών, που προσφέρει υποστήριξη σε ασθενείς από το εξωτερικό για την εύκολη πρόσβαση στη θεραπεία τους.